Thời gian qua nhiều vi phạm trong hoạt động xây dựng đã được lực lượng thanh tra xây dựng chỉ ra.

Nguyên nhân do đâu?

Hiện nay, nhiều công trình xây dựng, nhất là những công trình xây dựng bằng nguồn vốn ngân sách chưa được kiểm soát chặt chẽ bằng các quy phạm pháp luật từ khâu khảo sát, thiết kế, lập dự toán… đã gây nên những sai sót, lãng phí và thất thoát lớn trong chi phí đầu tư xây dựng.

Thực tế mức độ yêu cầu về quản lý chi phí xây dựng công trình ở từng giai đoạn trong quá trình đầu tư xây dựng cũng khác nhau. Vì vậy chi phí (dự toán) xây dựng công trình ở từng giai đoạn của quá trình đầu tư xây dựng có sự khác nhau về tên gọi, về nội dung và phương pháp xác định. Tuy nhiên, đó lại là quá trình làm cho chi phí xây dựng công trình sát dần với chi phí thực và giá thị trường. Do đó yêu cầu đặt ra với công tác lập dự toán công trình xây dựng là phải nắm được nội dung và phương pháp xác định chi phí xây dựng công trình ở từng giai đoạn của quá trình đầu tư xây dựng.

Có thể nói, tổng dự toán ở nhiều công trình xây dựng do TW và địa phương quản lý đều vượt tổng mức đầu tư đã được phê duyệt. Về một số nguyên nhân của thực trạng này, có thể thấy rằng nguyên nhân chủ yếu tạo nên các khiếm khuyết của tổng mức đầu tư là: Năng lực chủ đầu tư yếu kém, không hiểu quy trình quản lý đầu tư và xây dựng, hay thay đổi chủ trương. Các chủ đầu tư luôn yêu cầu các nhà tư vấn xác định tổng mức đầu tư cho dự án của mình thấp hơn thực tế để đạt được mục đích là “dễ được cấp có thẩm quyền phê duyệt” dự án.

Ngoài ra, do chất lượng đồ án thiết kế kém; chi phí lập, thẩm định dự án thấp, do chế độ thanh toán quy định khi thẩm định dự án kết luận không khả thi sẽ không có nguồn thanh toán. Do tổ chức tư vấn giúp chủ đầu tư chưa có đầy đủ các thông tin đáng tin cậy để xác định được tổng mức đầu tư của dự án một cách hợp lý. Đặc biệt là các dự án có quy mô lớn, kỹ thuật phức tạp, kỹ thuật mới thì theo thông lệ quốc tế cũng không thể yêu cầu có một tổng mức đầu tư phù hợp ngay được.

Một vấn đề cũng cần tính đến là thời gian từ khi dự án khả thi được lập đến khi dự án khả thi được phê duyệt thường kéo dài trên dưới một hoặc hai năm. Chính vì vậy có rất nhiều các yếu tố ảnh hưởng đến tổng mức đầu tư như thay đổi chủ trương đầu tư, sự biến động về giá cả, nâng cao yêu cầu về mức độ kỹ thuật, công nghệ, trang bị của công trình là một trong những yếu tố ảnh hưởng đến khâu lập, thẩm định dự toán tại nhiều công trình xây dựng hiện nay.

Nhiều sai phạm được phát hiện!

Về những vi phạm trong khâu lập và thẩm định dự toán đã được nhiều đoàn thanh tra chỉ ra và yêu cầu khắc phục. Mới đây, Thanh tra Bộ Xây dựng đã chỉ ra nhiều sai phạm trong khâu thiết kế, lập dự toán đối với Tập đoàn dầu khí quốc gia Việt Nam trong việc ban hành nghị quyết chấp thuận chủ trương thành lập Cty CP sản xuất ống thép dầu khí để triển khai đầu tư dự án Nhà máy sản xuất ống thép. Kết luận thanh tra cho thấy: Việc lập và thẩm định dự toán, bản vẽ không thể hiện chi tiết các thanh thép nền nhà xưởng; không có bảng thống kê thép cho toàn bộ nền nhà xưởng; bảng thống kê thép móng nhà xưởng nhiều thanh không phù hợp bản vẽ thiết kế...Từ đó, dẫn đến việc nhà thầu xây lắp phạm nhiều sai sót trong công tác quản lý chất lượng công trình.

Về một số công trình xây dựng chào mừng sự kiện 1000 năm Thăng Long – Hà Nội, sau khi thanh tra các công trình, Thanh tra Bộ Xây dựng đã chỉ ra nhiều sai phạm trong vấn đề lập và thực hiện xây dựng theo dự toán công trình. Cụ thể: Đối với công trình Bảo tàng Hà Nội, Bộ Xây dựng kết luận UBND thành phố Hà Nội rút kinh nghiệm trong việc giao chủ đầu tư. Việc thay đổi chủ đầu tư do lựa chọn không đúng đã gây ra nhiều vướng mắc trong triển khai xây dựng, dẫn đến hoàn thành công trình nhưng tổng dự toán chưa được phê duyệt.

Đối với công trình Công viên Hoà Bình, chủ đầu tư phải dỡ bỏ nhà cấp 4 diện tích 75m2 tại vị trí đất không gian vườn trung tâm, không có trong quy hoạch được duyệt, thay thế các vật liệu tiêu chuẩn phù hợp, đảm bảo cảnh quan của công viên. Đồng thời, chủ đầu tư cần sửa chữa việc lát đá sân, đường dạo quanh hồ do ngập úng cục bộ vào mùa mưa, nâng cao hiệu quả sử dụng của công viên. Sở Xây dựng Hà Nội, Ban QLDA 1.000 năm Thăng Long - Hà Nội và các nhà thầu kiểm điểm rút kinh nghiệm.

Ông Dương Thành Phố, Phó Chánh thanh tra Bộ Xây dựng cho rằng: Thực tế hiện nay, những sai phạm trong hoạt động xây dựng chủ yếu tập trung vào những công trình xây dựng bằng nguồn vốn ngân sách Nhà nước. Về việc lập sai dự toán, thông thường sau khi thanh tra phát hiện ra sai phạm thì đoàn thanh tra sẽ có văn bản kiến nghị thu hồi hoặc giảm trừ vào số tiền quyết toán sau này. Tuy nhiên, hiện nay trong công tác thanh tra xây dựng có nhiều điểm hạn chế trong việc thanh kiểm tra những khoản vốn liên quan đến công trình có liên quan đến tài tính, bởi thanh tra xây dựng chủ yếu tập trung thanh kiểm tra vào xây dựng chuyên ngành, còn việc liên quan đến tiền thì phải dựa vào đơn vị khác.

Theo Cauduongcang