Hội nghị bàn về điều chỉnh Chiến lược phát triển GTVT Đường sắt
diễn ra tại Hà Nội chiều 6/11/2012

Tham dự hội nghị có các đồng chí Lãnh đạo Bộ GTVT, Tổng công ty ĐSVN, các cơ quan tham mưu của Bộ, đặc biệt là các giáo sư, cố vấn, các chuyên gia về lĩnh vực đường sắt, các đồng chí nguyên là TGĐ, PTGĐ của Tổng công ty ĐSVN.

Sau khi nghe Tổng công ty ĐSVN trình bày phương án điều chỉnh chiến lược phát triển GTVT Đường sắt đến năm 2020 tầm nhìn 2050, đã có hàng chục ý kiến tham luận, phân tích, bổ sung làm rõ định hướng cũng như giải pháp thực hiện qua từng giai đoạn cụ thể.

Báo cáo của Tổng công ty ĐSVN nêu rõ sự cần thiết phải điều chỉnh chiến lược phát triển ĐSVN đến năm 2020 và tầm nhìn 2050, thẳng thắn đề cập sự trì trệ cũng như tiến trình thực hiện chiến lược phát triển ĐSVN đến năm 2020 đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt.   

"Đường sắt cần được đặt đúng vai trò vị trí trong GTVT, có thể ví đường sắt như dòng sông lớn hút các dòng suối nhỏ... " Nguyên Thứ trưởng Bộ GTVT,
Giáo sư Lã Ngọc Khuê khẳng định

Từ năm 1996 đến năm 2011, thị phần vận tải đường sắt sụt giảm từ 27,9% xuống còn 4,1% về hàng hóa và từ 7,9% về hành khách xuống còn 1,8%. Nguồn vốn đầu tư cho đường sắt từ năm 2008 đến 2011 chỉ chiếm 2,51% trong khi đường bộ chiếm 84,84% tổng số vốn đầu tư cho kết cấu hạ tầng giao thông. Những con số trên đã nói lên nhiều điều và cũng cho thấy đã đến lúc phải điều chỉnh chiến lược phát triển GTVT Đường sắt, nếu xác định GTVT Đường sắt là không thể thiếu, thậm chí là chủ đạo trên một số tuyến.

Phân tích rõ thực trạng ĐSVN hiện tại, với 3143km, trong đó có 2531 km đường chính tuyến, chưa có một km nào vào cấp, việc đầu tư cho đường sắt lâu nay chỉ mang tính chất cải tạo, sửa chữa để vận hành đảm bảo an toàn. Giáo sư Lã Ngọc Khuê, nguyên Thứ trưởng Bộ GTVT đã phân tích, mổ xẻ "sự bất bình thường" cũng như sự cần thiết của phương tiện GTVT đường sắt, và nêu ra một số tuyến chủ đạo cần phải quan tâm, đầu tư.

Từ nay đến năm 2020 phải đầu tư cho tuyến đường sắt Bắc - Nam, phải quan tâm đến đường sắt đô thị, việc kết nối các tuyến đường sắt đô thị với đường sắt quốc gia, GS Khuê nhấn mạnh. 

Nguyên TGĐ ĐSVN, ông Đoàn Xê đã phân tích mổ xẻ tồn tại
của ĐSVN trong nhiều năm qua

Nguyên Tổng giám đốc ĐSVN, ông Đoàn Xê đã giành những lời tâm huyết phân tích mổ xẻ các tồn tại của ĐSVN trong thời gian qua. Ông nói lâu nay làm chiến lược phát triển ĐSVN rồi lại để đấy. Phân tích tình hình tài chính hiện tại, ông Đoàn Xê cũng đồng quan điểm với các ý kiến tham luận tại hội nghị, từ nay đến 2020 nên tập trung cho tuyến Bắc - Nam hiện tại với mục tiêu đúng giờ, an toàn, nâng cao chết lượng phục vụ. Tập trung cải tuyến một số đoạn khu vực Khe Nét, đèo Hải Vân để nâng cao tốc độ chạy tàu từng đoạn đạt 120km/h. Sau năm 2030 mới tính đến làm đường sắt cao tốc, trước đó có thể thí điểm làm đoạn ở 2 đầu.

Nguyên Phó Tổng giám đốc ĐSVN, ông Nguyễn Trọng Bách lại phân tích năng lực của các tuyến đường sắt hiện đã cạn kiệt, và đưa ra quan điếm, không nên đầu tư vào đường sắt Bắc- Nam để nâng tốc độ lên 120 km/h mà cứ duy trì 70km/h, dành tiền đầu tư cho các tuyến đường sắt còn lại cho đồng bộ đảm bảo tốc độ 70km/h. Ông cũng kiến nghị nên làm một  đoạn đường sắt cao tốc từ Hà Nội - Vinh với thời gian 1 giờ 18 phút cho hành trình 318km, đây cũng là cơ sở, tiền đề cho việc xây dựng ĐSCT sau năm 2030 và 2050.   

Nguyên Thứ Trưởng Ngô Thịnh Đức nhấn mạnh vấn đề "căn bệnh kinh niên nhu cầu đầu tư không cân đối với nguồn lực"

Thứ trưởng Trương Tấn Viên và Nguyên Thứ Trưởng Ngô Thịnh Đức cũng phân tích mổ xẻ nhiều vấn đề, trong đó có "căn bệnh kinh niên nhu cầu đầu tư không cân đối với nguồn lực, vì vậy chiến lược lâu nay thường bị vỡ". Đồng thời chỉ rõ việc cần phải xây dựng các tuyến huyết mạch, lộ trình và nguồn vốn đầu tư cho GTVT đường sắt. Chiến lược phát triển GTVT Đường sắt lần này phải rất cụ thể và kèm theo giải pháp thực hiện khả thi.

Sau khi nghe các ý kiến tham luận tại hội nghị, phân tích làm rõ sự ưu tiên của từng tuyến đường sắt, lộ trình và giải pháp cần thực hiện cụ thể, quan điểm đầu tư vào đường sắt, tham khảo kinh nghiệm của các nước trong khu vực và trên thế giới, Bộ trưởng Đinh La Thăng đã kết luận: "Chiến lược phát triển GTVT đường sắt cần được bổ sung hoàn chỉnh trong tổng thể chiến lược phát triển GTVT VN đến năm 2020 và tầm nhìn 2050.   

 Bộ trưởng Đinh La Thăng khẳng định quyết tâm cao, thay đổi tư duy
GTVT không chỉ chí trọng đến đường bộ

Đó cũng là mục tiêu, nhiệm vụ để có sự thay đổi, đột phá về kết cấu hạ tầng GTVT theo định hướng Nghị quyết 13 và Nghị quyết Trung ương 4 của Đảng. Điều chỉnh chiến lược để làm căn cứ thực hiện, phải tìm ra nguyên nhân vì sao ĐSVN sau nhiều năm  vẫn còn nhiều yếu kém, lạc hậu..."

Bộ trưởng giao cho Thứ trưởng Lê Mạnh Hùng chủ trì tiếp tục cùng Tổng công ty ĐSVN và các cơ quan tham mưu của Bộ tổ chức hội thảo lấy ý kiến, xây dựng phương án điều chỉnh chiến lược ĐSVN cho phù hợp. "Đã đến lúc phải thay đổi toàn diện tư duy về phát triển GTVT Đường sắt"- Bộ trưởng khẳng định. "Trước mắt sẽ tập trung cải tạo, nâng cấp đường sắt Bắc - Nam hiện có, đảm bảo chạy tàu an toàn với tốc độ 70-120km/h, sau năm 2020 mới tính đến việc xây dựng đường đôi khổ 1435mm và đường sắt cao tốc. Bức tranh hay kế hoạch phát triển đường sắt cần được làm cụ thể. Với ý chí và quyết tâm cao, với tư duy GTVT không chỉ chú trọng đến đường bộ, thời gian tới có thể dừng vài đoạn đường bộ cao tốc để đầu tư cho đường sắt..."  

Theo Cauduongcang